ΕΝΕΡΓΟΒΟΡΑ ΚΤΙΡΙΑ Οι πολίτες αγνοούν τις απλές «συνταγές» για μείωση ενέργειας, η Πολιτεία αδιαφορεί
Της ΧΑΡΑΣ ΤΖΑΝΑΒΑΡΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Μείωση της ενέργειας που καταναλώνουμε για κλιματισμό στις κατοικίες μας έως και 80% εξασφαλίζει η βιοκλιματική αρχιτεκτονική, που ξεκινά από τον σωστό προσανατολισμό του κτιρίου και την κατασκευή των παραθύρων σε ενδεδειγμένες θέσεις και φθάνει ώς τη θερμομόνωση των εξωτερικών τοίχων και της ταράτσας. Ακόμα και το σκούρο χρώμα που επιλέγουμε να βάψουμε τις όψεις επιδρά δυσμενώς στο εσωτερικό περιβάλλον των σπιτιών, αφού απορροφά το 70% έως και 90% της ηλιακής ακτινοβολίας.
Ούτε ένα μέτρο!
Στη χώρα μας όμως οι πολίτες κατά κανόνα αγνοούν αυτές τις απλές «συνταγές», ενώ η επίσημη πολιτεία… σφυρίζει αμέριμνα. Από τις 4 Ιανουαρίου 2006, με βάση τη σχετική κοινοτική οδηγία, θα έπρεπε να είναι υποχρεωτική η ενεργειακή ταυτότητα σε όλες τις νέες οικοδομές, αλλά ακόμη δεν έχει θεσμοθετηθεί ούτε ένα μέτρο! Είναι μάλιστα ενδεικτικό ότι στο ξεχασμένο νομοσχέδιο για τον νέο τρόπο έκδοσης οικοδομικών αδειών του υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ δεν υπάρχει ούτε καν πρόβλεψη…
10 χρόνια, αλλά…
Αλλωστε, οι αρμόδιοι έχουν μεταθέσει το σοβαρό ζήτημα της ενεργειακής συμπεριφοράς των οικοδομών στο υπουργείο Ανάπτυξης. Να σημειωθεί ότι το 1996, οπότε έγινε η πρώτη κίνηση από την Κομισιόν για τη μείωση της σπατάλης στον οικιστικό τομέα, το υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ είχε προχωρήσει, και μάλιστα εγκαίρως, στη θεσμοθέτηση μέτρων, τα οποία όμως δεν υλοποιήθηκαν. Πάντως, με πρωτοβουλία του Δ. Σιούφα, έχει συγκροτηθεί επιτροπή στην οποία το υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ έχει στείλει έναν εκπρόσωπο. Σύμφωνα με πληροφορίες, το σχέδιο για την προσαρμογή της χώρας μας στην οδηγία αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο και στη συνέχεια θα δοθεί στους αρμόδιους φορείς για διαβούλευση, ώστε να κατατεθεί για ψήφιση στη Βουλή στις αρχές του 2007.
Η οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων έχει στόχο τη μείωση της ενέργειας που απορροφά ο κτιριακός τομέας, ο οποίος σε ευρωπαϊκό επίπεδο φθάνει το ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό του 35%. Οι σχετικές διατάξεις έχουν υιοθετηθεί εγκαίρως από 6 ευρωπαϊκές χώρες, που αναμένεται να φτάσουν τις 10 ώς το τέλος του χρόνου. Δεν προβλέπονται πρόστιμα, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, αλλά η Ελλάδα έχει κάθε χρόνο να πάρει μέτρα, αφού έχει την πρωτιά στα σπάταλα κτίρια, ενώ στην ουσία πληρώνει πανάκριβα μέσω της αγοράς δικαιωμάτων ρύπων.
Κλιματιστικό
«Η μεγαλύτερη κατανάλωση ρεύματος γίνεται για τα κλιματιστικά μηχανήματα», επισημαίνει ο Μάνθος Σανταμούρης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, και θεωρεί ενδεικτικό της έλλειψης μέτρων για τη σωστή συμπεριφορά των κτιρίων το γεγονός ότι η Ελλάδα πληρώνει διπλάσια ποσά για θέρμανση σε σχέση με τη Δανία! Σε μελέτη της επιστημονικής του ομάδας διαπιστώνεται ότι η ετήσια αύξηση της κατανάλωσης ρεύματος στον κτιριακό τομέα είναι της τάξης του 5% και ότι το 8% της εγκατεστημένης ισχύος στη χώρα μας διατίθεται για να καλύψει τις ανάγκες μερικών ημερών του χρόνου, για παράδειγμα σε περίπτωση καύσωνα, όταν η κατανάλωση φθάνει σε σημείο αιχμής, όπως χθες.
Πράσινο
Οι χώροι πρασίνου παίζουν σημαντικό ρόλο και στη δημιουργία του μικροκλίματος κάθε περιοχής. Πολύχρονες μελέτες της ομάδας του κ. Σανταμούρη απέδειξαν ότι υπάρχει διαφορά θερμοκρασίας λόγω της ύπαρξης πάρκων, που φθάνει έως και 12 βαθμούς ανάμεσα στην Ηλιούπολη και στο κέντρο της πρωτεύουσας. Η έρευνα, που κάλυψε 30 διαφορετικές περιοχές του Λεκανοπεδίου, έδειξε ότι η δυτική Αθήνα, λόγω της πυκνότερης δόμησης, των στενών δρόμων και της κυρίως της έλλειψης ελεύθερων χώρων, έχει υψηλότερες θερμοκρασίες και μάλιστα το βράδυ. Το τελευταίο αποδίδεται στο γεγονός ότι τα κτίρια απορροφούν την ηλιακή ακτινοβολία την ημέρα και την αποδίδουν τη νύχτα, λειτουργώντας ως ένα είδος τεράστιου θερμοσυσσωρευτή. Εντοπίστηκε μάλιστα ότι οι στενοί δρόμοι, ανάλογα με την κατεύθυνσή τους, μειώνουν την ταχύτητα των ανέμων έως και 20%. Αυτό σημαίνει ότι, εκτός από το διαφορετικό αίσθημα ζέστης, υπάρχει διαφοροποίηση και στη λειτουργία π.χ. των κλιματιστικών, που στις δυτικές γειτονιές χρειάζεται να δουλεύουν στο φουλ.
Η οικολογική πόλη και οι παρεμβάσεις σε αυτήν τη λογική είναι το κύριο μέλημα των κυβερνητικών και τοπικών αρχών στις περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις, αλλά δεν έχουν γίνει αντίστοιχα βήματα στην Ελλάδα.
Μόνο ένα στα 10 κτίρια με διπλά τζάμια
Μόλις το ένα τρίτο των κτιρίων της Ελλάδας διαθέτουν θερμομόνωση στους εξωτερικούς τοίχους, ενώ διπλά τζάμια μόλις το 10%. Η εικόνα είναι πολύ διαφορετική για οικοδομές που χτίστηκαν μετά το 1985, οπότε εκσυγχρονίστηκε το θεσμικό πλαίσιο για την έκδοση οικοδομικών αδειών, αλλά αποτελούν μόλις το 30% του κτιριακού πλούτου της χώρας.
Το κόστος για παρεμβάσεις σε παλιές οικοδομές είναι της τάξης των 10.000 ευρώ για 100 τετραγωνικά, αλλά η απόσβεση μπορεί είναι άμεση αφού η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας το καλοκαίρι αλλά και το χειμώνα μπορεί να φτάσει και το 30%. Στο εμπόριο υπάρχουν προγράμματα για αλλαγή των παλιών κουφωμάτων και τοποθέτηση νέων με διπλά τζάμια χωρίς ζημιές στους τοίχους, ενώ μπορεί να βρεθούν έξυπνες λύσεις για μόνωση των εξωτερικών τοίχων.
Από το Διεπιστημονικό Ινστιντούτο Περιβαλλοντικών Ερευνών (ΔΙΠΕ), με βάση μελέτες αλλά και τη διεθνή εμπειρία, έχουν διατυπωθεί κανόνες που εξασφαλίζουν τον φυσικό δροσισμό στο εσωτερικό ενός κτιρίου και -το σπουδαιότερο- δεν αδειάζουν την τσέπη μας.
Πρόκειται για απλές συμβουλές που μπορεί να εφαρμοστούν με ελάχιστο ή και μηδενικό κόστος από τον καθένα:
• Περιορίστε τον φυσικό αερισμό όταν η εξωτερική θερμοκρασία είναι υψηλή. Κρατήστε τα παράθυρα κλειστά και σκιασμένα. Αερίστε τα δωμάτια τη νύχτα. Ο διαμπερής νυχτερινός αερισμός βελτιώνει την ατμόσφαιρα έως και 80%.
• Φυτέψτε φυλλοβόλα δένδρα σε βεράντες, κήπους, πεζοδρόμια για να προστατεύσετε πλευρές του σπιτιού σας που είναι εκτεθειμένες στην ηλιακή ακτινοβολία. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται η εσωτερική θερμοκρασία από 15 έως και 50%.
• Προτιμήστε τους ανεμιστήρες οροφής από τα κλιματιστικά, που είναι ενεργοβόρα και επιπλέον επιβαρύνουν την ποιότητα του αέρα. Ενας ανεμιστήρας κοστίζει από 20-100 ευρώ και καταναλώνει ενέργεια όπως ένας κοινός λαμπτήρας! Το κλιματιστικό ανεβάζει το λογαριασμό της ΔΕΗ έως και 50%.
• Επιλέξτε, αν δεν μπορείτε να κάνετε χωρίς αυτά, κλιματιστικά νεότερης γενιάς που έχουν μειωμένη κατανάλωση ρεύματος και συστήματα που επιβαρύνουν λιγότερο την ποιότητα του αέρα μέσα στο σπίτι. Σε κάθε περίπτωση ρυθμίστε τη θερμοκρασία σε λογική θερμοκρασία, π.χ. στους 28 βαθμούς και όχι τους 18, ώστε να εξοικονομήσετε ενέργεια.
Τι προβλέπει η κοινοτική οδηγία
Η Κοινοτική Οδηγία για τον ενεργειακό έλεγχο των κτιρίων προβλέπει τα εξής:
• Ολες οι νέες οικοδομές θα πρέπει να υποβάλουν ειδική μελέτη για την ενεργειακή κατανάλωση που απαιτείται για να λειτουργήσουν.
• Οι υπάρχουσες οικοδομές πρέπει να συμμορφωθούν σε μια τριετία, με εξαίρεση τις οικοδομές πάνω από 1.000 τετραγωνικά, που πρέπει να πάρουν άμεσα μέτρα.
• Δημιουργείται νέο σώμα ειδικών επιστημόνων που θα ελέγχουν τις ενεργειακές ταυτότητες των κτιρίων και θα επιβάλουν πρόστιμα και υποδείξεις σε περιπτώσεις που θα καλύπτουν τις προδιαγραφές. Η προσαρμογή της Ελλάδας στις νέες διατάξεις προβλέπεται να γίνει σταδιακά και υπάρχει η δυνατότητα η χώρα μας να βάλει πιο ελαστικό χρονοδιάγραμμα και να αυξήσει τα τετραγωνικά μιας οικοδομής. Στόχος είναι να ξεκινήσει η εφαρμογή των ρυθμίσεων από τα κτίρια του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
Αλόγιστη σπατάλη
ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΕΤΑΙ σε χώρα της σπατάλης στην ενέργεια η Ελλάδα και οι Ελληνες συμπεριφέρονται ως νεόπλουτοι, ξοδεύοντας τα διπλάσια ποσά από όσα οι Δανοί για τη θέρμανσή τους τον χειμώνα! Το ίδιο υψηλό είναι και το κόστος για τα ενεργοβόρα κλιματιστικά το καλοκαίρι.
ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ δεν είναι μόνον η απερισκεψία των νεοελλήνων, αλλά και η έλλειψη πολιτικής από την πλευρά του κράτους, που θα περιόριζε δραστικά τη σπατάλη με την εφαρμογή της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, δηλαδή με απλά μέτρα, γνωστά από αιώνες στους μαστόρους, που έχτιζαν σπίτια με σοφία.
ΣΗΜΕΡΑ, που υπάρχουν όλα τα μέσα και όλα τα υλικά για τη βιοκλιματική αρχιτεκτονική, εφαρμόζονται ακριβώς τα αντίθετα. Στη χώρα του καυτού ήλιου χτίζονται γυάλινα κτίρια, σαν θερμοκήπια, χωρίς καν πρόβλεψη φυσικού αερισμού. Το αποτέλεσμα είναι τεράστιο κόστος για τον κλιματισμό τον χειμώνα και το καλοκαίρι.
ΕΡΕΥΝΑ, που δημοσιεύει σε άλλες σελίδες σήμερα η «Ε», δίνει όλη τη διάσταση του προβλήματος, που έγινε για μια ακόμη φορά επίκαιρο με τον χθεσινό μίνι καύσωνα, που μετέτρεψε σε φούρνους τις άθλιες κατασκευές της πολύπαθης και στερούμενης πρασίνου πρωτεύουσας.
ΜΙΑ ΣΩΣΤΑ χτισμένη κατοικία, με πρόβλεψη για τον προσανατολισμό της, με θερμομόνωση, διπλά τζάμια στα παράθυρα και στοιχειώδες πράσινο στις βεράντες και τις ταράτσες της θα μπορούσε να είναι δροσερή ακόμη και με έναν απλό ανεμιστήρα.
ΤΙΠΟΤΕ, όμως, απ’ όλα αυτά δεν υπάρχει στην οικοδομή της αντιπαροχής, που κατέστρεψε τις μεγαλουπόλεις και έκλεισε σε κλουβιά τους άμοιρους πολίτες, στερώντας τους τα στοιχειώδη. Οι επιστημονικές έρευνες κατέγραψαν ότι μόλις το ένα τρίτο των κτιρίων της χώρας έχει θερμομόνωση στους εξωτερικούς τοίχους και μόνο το 10% διπλά τζάμια.
ΚΑΙ ΟΜΩΣ, με απλές παρεμβάσεις στα κτίρια της ενεργειακής σπατάλης μπορεί να προκύψει μείωση του κόστους κλιματισμού έως και 30%. Σ’ αυτήν την περίπτωση και το κράτος θα έπρεπε να δώσει κίνητρα στους ιδιοκτήτες των οικοδομών, με εκπτώσεις από τον φόρο των σχετικών δαπανών.
Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ σπατάλη, ωστόσο, δεν οφείλεται μόνο στην κακή ή χωρίς πρόβλεψη κατασκευή των οικοδομών, αλλά και στην εγκληματική παραμέληση εκμετάλλευσης των ήπιων μορφών ενέργειας, του ήλιου και του αέρα, που έχει προσφέρει απλόχερα η φύση σ’ αυτόν τον ευλογημένο τόπο.
ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΕΛΩΣ απαράδεκτο να μην υπάρχει ηλιακός θερμοσίφωνας σε κάθε σπίτι, όπως και να μην έχει γεμίσει ο τόπος με ανεμογεννήτριες. Δεν δίνει η κυβέρνηση επίδομα θέρμανσης. Ας δώσει, τουλάχιστον, ισχυρά κίνητρα για την ανάπτυξη των ήπιων μορφών ενέργειας. Θα μπορούσε, μάλιστα, να δώσει το παράδειγμα περιορίζοντας τη σπατάλη στα δημόσια κτίρια.
Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
